Мне не магло гэта
прысніцца…
Я чуў праз цішу забыцця
і гул апошняй
навальніцы,
і шум пажоўклага лісця.
І ў спелым грукаце,
і звоне,
калі сарваўся ўніз
ранет,
я слухаў
вечную пагоню
кароткіх вёсен,
зім
і лет.
Мікола Трафімчук
Драгічынскі раён Брэсцкай вобласці — адзін з найпрыгажэйшых куточкаў Палесся. На тэрыторыі рэгіёна знаходзяцца ажно тры біялагічныя заказнікі рэспубліканскага значэння, тут паспяхова развіваецца аграэкатурызм, а мясцовыя жыхары беражліва захоўваюць традыцыі народных промыслаў і рамёстваў, збіраюць і перадаюць маладому пакаленню багатую фальклорную спадчыну продкаў…
На Драгічыншчыне, як і паўсюдна, здаўна ў непаўторным адзінстве складвалася гісторыя прыроды, чалавека і яго жыццядзейнасці. Раён размешчаны ў асноўным на Пінскім Загараддзі — раўніне з хвалістай, перасечанай неглыбокімі лагчынамі паверхняй, па якой месцамі раскіданы невысокія пагоркі. Найвышэйшы пункт Драгічынскага раёна – 173 метры – знаходзіцца на паўночным усходзе ад вескі Крамно. Адна з найбольш старажытных стаянак на Драгічыншчыне — каля вескі Хомск, урочышча Гарадок на беразе ракі Ясельда. У сярэдзіне 9 ст. Драгічыншчына, як і большая частка Брэсцка-Пінскага Палесся, уваходзіць у склад Кіеўскай Русі. У пачатку 14 ст. землі Драгічыншчыны ўвайшлі ў склад Вялікага княства Літоўскага. Падчас Паўночнай вайны нашы мясціны моцна пацярпелі (1700-1721). 3 1795 г. горад Драгічын знаходзіўся ў складзе Расійскай імперыі, уваходзіў у Кобрынскі павет Слонімскай губерні.
У 1905 годзе тут пражывала болыш за 3500 жыхароў. Асноўны занятак — сельская гаспадарка, гандаль, рамяство. Напярэдадні Першай сусветнай вайны ў Драгічыне працавалі 2 маслабойні, завод па ачыстцы мелу, фабрыка саламяных капелюшоў, 7 млыноў.
У Першую сусветную вайну Драгічынскія землі былі акупіраваны войскамі кайзераўскай Германіі. Як толькі фронт наблізіўся да гэтых мясцін, іх пакінула пераважная колькасць насельніцтва. Выязджалі на усход у глыб Расіі. У 1921 г. Драгічынскі павет увайшоў у склад Польшчы. Горад Драгічын быў цэнтрам павета Палескага ваяводства. У верасні 1939 г. Драгічынскія землі ўвайшлі ў склад БССР, а 15 студзеня 1940 г. Указам Вярхоўнага Савета БССР утвораны Драгічынскі раён.
3 25 чэрвеня 1941 года па 17 ліпеня 1944 г. горад быў акупіраваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У гісторыю ўвайшоў ўзор вайсковай доблесці партызан, якія змагаліся на драгічынскай зямлі. Адным з прыкладаў з’яўляецца саракадзённая абарона Дняпроўска-Бугскага канала. 3 1967 года Драгічын атрымаў статус горада. Наша маленькая радзіма мае багатую матэрыяльную і духоўную спадчыну. Нашы далёкія продкі былі выдатнымі майстрамі. Многія збудаванні, узведзеныя іх умелымі рукамі, у добрым стане дайшлі і да нашага часу. Гэта Бездзежская Троіцкая царква, Вавуліцкая царква Раства Багародзіцы, Дзеткавіцкая Пакроўская царква. Помнікам сядзібна-паркавай архітэктуры пачатку 19 ст. з’яўляецца Пярковіцкая сядзіба.
Аграгарадок Закозель Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці вядомы сваімі знакамітымі уладальнікамі з роду Ажэшкаў, якія атрымалі тут землі ў XVIII ст. Род Ажэшкаў быў вядомы ў розныя перыяды гісторыі Беларусі — яго прадстаўнікі займалі важныя дзяржаўныя пасады. Адна з прадстаўніц роду — Эліза Ажэшка (1841–1910), польская пісьменніца, грамадскі дзеяч. Яна выйшла замуж за памешчыка Пятра Ажэшку і пасялілася ў маёнтку Людвінова, што за 10 км ад Закозеля, часта бывала ў Закозелі. У час паўстання 1863–1864 гг. з’яўлялася сувязной атрадаў генерала Р. Траўгута. Пасля падаўлення паўстання маёнтак быў канфіскаваны, Пётр Ажэшка высланы, Эліза Ажэшка вярнулася на радзіму ў Гродна.
Эліза Ажешка (1841-1910) Петр Ажешка (1825-1874)
Капліца-усыпальніца рода Ажэшка
Капліца-усыпальніца роду Ажэшкаў пабудавана ў цэнтры вёскі Закозель на ўзгорку з цэглы па праекце польскага архітэктара Францішка Яшчальда (1808–1873) у 1849 г. Фундатарам з’яўляўся Каліст Нікадзімавіч Ажэшка. Капліца ў Закозелі з’яўляецца адным з найпрыгажэйшых будынкаў у стылі неаготыкі на тэрыторыі нашай краіны. Адзін з рэдкіх помнікаў архітэктуры, які адметны кампазіцыяй, высакаякасным матэрыялам і прафесійнай працай будаўнікоў, вонкавым і ўнутраным дэкорам тонкай насычанасці і складанасці.
Прывабнымі для гасцей і мясцовых жыхароў з’яўляюцца размешчаныя на тэрыторыі раёна музеі. Зацікавіць прыхільнікаў традыцыйнай культуры музей народнай творчасці “Бездежскі фартушок”, калектыў якога ў 2009 быў узнагароджаны спецыяльнай прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за стварэнне ўнікальнай калекцыі аўтэнтычных узораў народнай творчасці, значны ўклад у захаванне і папулярызацыю мясцовых рамёстваў, абрадаў і дыялектаў.У музеі сабрана шырокая калекцыя фартушкоў, характэрных для Бездзежа і яго ваколіц. Цікава адзначыць, што ён з’яўляецца адзіным ў свеце музеем фартушкоў. У 2024 г. музею споўніцца 25 гадоў з моманту заснавання.
На этнаграфічным падвор’і “Каля Плэса” музея “Бездзежскі фартушок” праходзяць раённыя і абласныя святы — народныя святы “Купалле”, “Вадохрышча”, абласное свята-конкурс фальклорнага мастацтва “Таночак”, абласныя пленэры мастакоў Брэстчыны.
У вёсцы Бездзеж стала добрай традыцыяй на першы дзень Пасхі, пасля таго як у царкве адслужаць вялікую вячэрню, праводзіць карагод “Стрылка”. Здаўна лічыцца, што гэты сельскі абрад з’яўляецца своеасаблівым абуджэннем душы пасля строгага перадвелікоднага посту. Таму толькі пасля яго распачыналіся сапраўдныя народныя гулянні з музыкай, вясёлымі песнямі і заліхвацкімі танцамі. У канцы студзеня 2014 года на пасяджэнні Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны вясенні абрадавы карагод “Стрылка” в. Бездзеж трапіў пад ахову дзяржавы і стаў гісторыка-культурнай каштоўнасцю нашай краіны.
Усе, хто цікавіцца гісторыяй Вялікай Айчыннай вайны, могуць наведаць у Драгічыне ваенна-гістарычны музей імя Д.К.Удовікава. У ім сабраны ўнікальныя экспанаты часоў вайны: фатаграфіі, сапраўдныя дакументы, успаміны, ваеннае абмундзіраванне.
Ваенна-гістарычны музей імя Дз.К.Удовікова
У Драгічыне ўжо традыцыйна, пачынаючы з 2001 года, праходзіць штогадовы абласны фестываль праваслаўных духоўных песнапенняў “Пойте Богу нашему, пойте!”.
Тройчы Драгічын станавіўся музычным цэнтрам краіны – у горадзе праходзіў Міжнародны конкурс юных музыкантаў “Палескі агеньчык”. Арганізатар і арт-дырэктар конкурсу, наш славуты зямляк, піяніст і кампазітар Юрый Бліноў. Апошні раз (у 2018 годзе) захапляльнае і насычанае музычнае свята праходзіла з удзелам прадстаўнікоў 14 краін свету. Трэба адзначыць, што гэта добрая справа была распачата нашым таленавітым суайчыннікам на сваёй малой радзіме ў 2014-м годзе і ў далейшым знайшла падтрымку на ўзроўні аблвыканкама, райвыканкама і многіх жыхароў Драгічыншчыны. І хочацца думаць, што мерапрыемства, якое дае магчымасць не толькі пазнаць чароўны свет класічнай музыкі і паслухаць выступленне лепшых выканаўцаў свету, але і адкрыць новыя імёны на небасхіле музычнай культуры, будзе маць дастойны працяг, нягледзячы на заўчасны ўход Юрыя Блінова.
Міжнародны конкурс юных музыкантаў “Палескі агеньчык”
Ю.У. Бліноў (1975-2019) — музыкант, композітор, лаурэат Міжнародных конкурсаў, доктар музычных мастацтваў
У Драгічынскім раёне працягваецца рэалізацыя праекта па стварэнні трансгранічных турыстычных маршрутаў для сплаву на байдарках “Буг аб’ядноўвае нас”. Праект “Буг аб’ядноўвае нас” быў распрацаваны Драгічынскім раённым выканаўчым камітэтам, гміны Драхічына (Рэспубліка Польшча) і Сокальскім раённым саветам (Украіна) у рамках Праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва “Польшча-Беларусь-Украіна 2014-2020”. Яго мэтай з’яўляецца ўзмацненне інтэграцыйных працэсаў у трансгранічным рэгіёне, павышэнне яго сацыяльна-эканамічнага патэнцыялу. Праект мае на ўвазе стварэнне трансгранічнага турыстычнага маршруту для сплаву на байдарках агульнай працягласцю каля 800 км — пачатак ў гміне Драхічын ў водах Заходняга Буга, а ў раёне Брэста раздвойваецца. Адзін яго ўчастак працягваецца па ўкраінскім баку Буга да самага яго вытока ў Сокальскім раёне. Другая частка маршруту пройдзе па тэрыторыі Беларусі — рацэ Мухавец і Дняпроўска-Бугскім канале з фінішам у Драгічынскім раёне.
Дняпроўска-Бугскі канал
У 2018 годзе Драгічынская ДЮСШ адзначыла свой 60-гадовы юбілей і атрымала статус спецыялізаванай дзіцяча-юнацкай школы алімпійскага рэзерва. Выхаванцы школы — гэта Ганна Малышчык, Кацярына Валадкевіч, Анастасія Маслава, Кацярына Гражэўская, Сяргей Літоўчык, Арцём Палоска, Іван Магілянчык і інш.
Анна Малышчык летам 2019 года выіграла ліцэнзію на Алімпійскія гульні ў Токіо (на Алімпіядзе-2016 у Рыо-дэ-Жанейро яна заняла 7-е месца)
На маладзёжным Чэмпіянаце Еўропы у швецкім горадзе Еўле Анастасія Маслава (молат) атрымала “серабро”
Багата Драгічыншчына і на слаўныя імёны яе жыхароў. Многіх ўжо няма з намі. Гэта ветэран Вялікай Айчыннай вайны Дзмітрый Карпавіч Удовікаў, чыё імя носіць музей партызанскай славы і адна з вуліц горада, Сяргей Яўсеевіч Лапа, Уладзімір Паўлавіч Паталятаў, Мікалай Якаўлявіч Галах, Ніна Іванаўна Кузняцова, кавалер ордэна Славы 3-х ступеняў Анатолій Ільіч Зосік і многія іншыя.
Сярод нашых землякоў — контр-адмірал Іван Даміянавіч Снітко (1896-1981), удзельнік Першай сусветнай, Грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў, уражэнец Хомска.
Капітан 1-га рангу Церашчук Мікалай Васільевіч (1955 — вёска Залессе) Лаурэат літаратурнай прэміі Федэральнай службы бяспекі РФ “Залатое пяро граніцы” (2011), у 2012 годзе за значнае садзейнічанне ў прапагандзе дасягненняў Расійскага Флоту узнагароджаны імянным адміральскім корцікам, лаўрэат Федэральнай прэміі “Афіцэры Расіі” (2014). У 2010 годзе ён быў уключаны ў энцыклапедыю “Людзі нашага тысячагоддзя” і узнагароджаны памятным залатым медалём “Чалавек тысячагоддзя”.
Праваслаўнай Царквой адзначаны ордэнам Данііла Маскоўскага III ступені, Міжнароднай дабрачыннай арганізацыяй “Свет Дабра” — ордэнам “Служэнне мастацтву” і інш. Біяграфічныя звесткі пра М.В. Церашчука ўключаны ў выданне “Залатая кніга нацый — наша гісторыя: 2003-2005 гады”, у Пералік імянных пліт і іншых твораў манументальна-дэкаратыўнага мастацтва, устаноўленых у гонар актыўных дзеячаў сучаснасці. На Плошчы герояў Расіі ў Парку мастацтваў “Музеон” у Маскве ўстаноўлена імянная пліта з надпісам: “У гонар грамадзяніна Расіі, патрыёта, міратворца Церашчука Мікалая Васільевіча”.
Нарадзіўся ў вёсцы Ражок генерал-маёр Савецкай Арміі, удзельнік Афганскай вайны Дунец Васілій Васільевіч (1934-1982).
Першы ў Беларусі музей авіяцыйнай тэхнікі пад адкрытым небам быў створаны на базе Цэнтральнага аэраклуба ДТСААФ імя двойчы Героя Савецкага Саюза Сяргея Грыцаўца, дзякуючы вялікаму жаданню і творчай ініцыятыве начальніка аэраклуба, Мачанскага Мікалая Пятровіча (1955 — вёска Белінок Асавецкага сельсавета). Мікалай Пятровіч — лётчык 1-га класа, палкоўнік, узнагароджаны ордэнам Пашаны, ордэнам “За асабістую мужнасць”.
Памочнік Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь — інспектар па Брэсцкай вобласці з 2020 года. Старшыня Камітэта дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь (2012—2020). Генерал-лейтэнант (2015). Валерый Паўлавіч Вакульчык Нарадзіўся ў аграгарадку Радастава на беларуска-ўкраінскім памежжы.
Канановіч Анатоль Лявонцьевіч (1928-2017), дзяржаўны дзеяч, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Нарадзіўся Анатоль Лявонцьевіч Канановіч у вёсцы Толкава. Працаваў Анатоль Канановіч і у Госкантролі БССР (1965-74 гг.), затым назначаны першым намеснікам Міністра фінансаў БССР (1974), намеснік начальніка фінансавага аддзела (1977), намеснікам начальніка ўпраўлення Мінскага аблвыканкама (1988).
Многа зрабіў для сваіх землякоў былы міністр аховы здароўя Васілій Іванавіч Жарко. Пры яго ўдзеле Драгічынская цэнтральная бальніца атрымала новае абсталяванне, а таксама было адкрыта новае аддзяленне гемадыяліза. Аднавіліся цэнтральная раённая
бібліятэка, Немяржанская сад-школа.
Немалую дапамогу раёну ў свой час аказаў былы міністр энергетыкі Леў Антонавіч Дубовік.
Сярод нашых знакамітых землякоў — браты Леанід Рыгоравіч і Віктар Рыгоравіч Брычы. Леанід Рыгоравіч ўжо ў другі раз выбраны дэпутатам Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу РБ, а Віктар Рыгоравіч працуе намеснікам дырэктара расійскай кампаніі, якая займаецца будоўляй Астравецкай АЭС.
Ураджэнец вёскі Застаўе Здановіч Уладзімір Мацвеевіч выбіраўся дэпутатам Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь другога (2000г.), трэцяга (2004г.) і чацвертага (2008г.) склікання. Быў намеснікам старшыні і старшынёй Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры, навуцы і навукова-тэхнічным прагрэсе. Прызначаны начальнікам Галоўнага ўпраўлення кадравай палітыкі і арганізацыйна-аналітычнай работы Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Вялікі ўклад у развіццё медыцыны унёс наш зямляк доктар медыцынскіх навук Іван Пятровіч Данілаў, аўтар звыш 400 навуковых друкаваных прац, сярод якіх 6 манаграфій і 14 вынаходніцтваў. Падрыхтаваў 18 кандыдатаў і два доктары медыцынскіх навук.
Родам з Ліпнік Рылюк Аркадзь Феадосьевіч беларускі вучоны ў галіне хірургіі, доктар медыцынскіх навук. Аўтар 3 манаграфій, 4 вынаходстваў, 80 інавацыйных прапаноў, 200 публікацый па розных праблемах аператыўнай хірургіі органаў брушной поласці і таза.
Бездзеж – малая радзіма Івана Пятровіча Пратасевіча (1940–1990), доктара медыцынскіх навук, прафесара, дэкана лячэбнага факультэта Гродзенскага медыцынскага ўніверсітэта (1987–1990).
Юскавец Майсей Калінікавіч (1898–1969), вучоны ў галіне ветэрынарыі, акадэмік НАН Беларусі і Акадэміі сельскагаспадарчых навук Беларусі, заслужаны дзеяч навук Беларусі — ураджэнец вёскі Заверша.
Гордасцю раёна з’яўляюцца вядомыя ў краіне і за яе межамі пісьменнікі і паэты Мікалай Федзюковіч, Мікола Трафімчук, Мікола Панасюк, Уладзімір Сітуха, Васіль Літвінчук, Анатоль Крэйдзіч, Мікалай Сянкевіч, , Петр Пятровіч Барысюк, Дзмітрый Міронавіч Стонаў;
мастакі — Уладзімір Кожух, Пётр Мыслівец, Барыс Асаўцоў, Міхаіл Майбарадзін.
Мастак-эмальер Мікалай Кузьміч — аўтар рэканструкцыі нацыянальнай святыні Беларусі — крыжа Еўфрасіньі Полацкай і сярэбранай ракі нятленных мошчаў прэпадобнай Еўфрасіньі Полацкай, Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь, узнагароджаны Ордэнам Францыска Скарыны, лаурэат прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь “За духоўнае адраджэнне”.
На радзіме Мікалая Кузьміча (Вулька Антопальская) ў лютым 2000 года быў заложаны сквер у гонар Адраджэння Крыжа Прэпадобнай Еўфрасіньі Полацкай і 2000-годдзя Хрысціянства.
У вёсцы Сіманавічы нарадзіўся выдатны вучоны-лінгвіст Фёдар Данілавіч Клімчук (1935-2018), кандыдат філалагічных навук. Ф.Д. Клімчук ў складзе аўтарскага калектыву ўдастоены Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (2000) у галіне гуманітарных і сацыяльных навук за цыкл прац “Лексічны атлас беларускіх народных гаворак” у 5 тамах (1993–1998). Ён быў актыўным дзеячам грамадскага аб’яднання “Заходнепалескае навукова-краязнаўчае таварыства “Загароддзе”, створанага ў 1995 г. Фёдар Данілавіч быў унікальным знаўцам фальклору Беларускага Палесся, ведаў і спяваў амаль тысячу песень. Складаў вершы, напісаў аповесць “Яныс”, якая выйшла асобным выданнем у 2013 г. Напісаныя на традыцыйнай гаворцы жыхароў вёскі Сіманавічы творы ўяўляюць не толькі мастацкую, але і значную навуковую каштоўнасць. Ф. Д. Клімчук працаваў над перакладам “Новага Завету”, бо лічыў, што “мова, на якую перакладзена Біблія, ніколі не знікне, не забудзецца”. Першая частка кнігі “Новый завіт. Пераклад на заходнепалескую гаворку” выйшла ў 2010 г., а цалкам першая і другая – ужо пасля смерці Фёдара Данілавіча – у 2019 г. У Драгічынскай цэнтральнай раённай бібліятэцы, а таксама ў Сіманавічах, адбылася прэзентацыя выдання “Новага Завіту”.
Яшчэ адзін знакаміты наш зямляк — Віктар Ігнатавіч Клімчук (1946), рэжысёр тэатра лялек, заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі — таксама ураджэнец вёскі Сіманавічы Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці.
Уладзімір Андрэевіч Мішчанчук (1946 — Валавель), акцёр тэатра і кіно, педагог, заслужаны артыст БССР, лаўрэат спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь (2012), прэміі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі (2011). Уладзімір Андрэевіч Мішчанчук 33 гады працуе ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, з якіх 5 гадоў быў загадчыкам кафедры майстэрства акцёра і рэжысуры і 28 гадоў — з’яўляецца дэканам тэатральнага факультэта.
Гэта толькі невялікая частка са старонкі гісторыі нашага Драгічынскага раёна. На сённяшні дзень Драгічыншчына — гэта вынік велізарнай працы нашых землякоў і ўсіх тых, хто па розных прычынах аказаўся ў нашых краях, зрадніўся з нашым краем, якія на розных этапах яе няпростага лёсу аддавалі свае сілы, здольнасці і жыццевы вопыт на карысць будучага.
Мне не магло гэта
прысніцца…
Я чуў праз цішу забыцця
і гул апошняй
навальніцы,
і шум пажоўклага лісця.
І ў спелым грукаце,
і звоне,
калі сарваўся ўніз
ранет,
я слухаў
вечную пагоню
кароткіх вёсен,
зім
і лет.
Мікола Трафімчук
Драгічынскі раён Брэсцкай вобласці — адзін з найпрыгажэйшых куточкаў Палесся. На тэрыторыі рэгіёна знаходзяцца ажно тры біялагічныя заказнікі рэспубліканскага значэння, тут паспяхова развіваецца аграэкатурызм, а мясцовыя жыхары беражліва захоўваюць традыцыі народных промыслаў і рамёстваў, збіраюць і перадаюць маладому пакаленню багатую фальклорную спадчыну продкаў…
На Драгічыншчыне, як і паўсюдна, здаўна ў непаўторным адзінстве складвалася гісторыя прыроды, чалавека і яго жыццядзейнасці. Раён размешчаны ў асноўным на Пінскім Загараддзі — раўніне з хвалістай, перасечанай неглыбокімі лагчынамі паверхняй, па якой месцамі раскіданы невысокія пагоркі. Найвышэйшы пункт Драгічынскага раёна – 173 метры – знаходзіцца на паўночным усходзе ад вескі Крамно. Адна з найбольш старажытных стаянак на Драгічыншчыне — каля вескі Хомск, урочышча Гарадок на беразе ракі Ясельда. У сярэдзіне 9 ст. Драгічыншчына, як і большая частка Брэсцка-Пінскага Палесся, уваходзіць у склад Кіеўскай Русі. У 12 стагоддзі Драгічын стаў сталіцай Драгічынскага княства. У пачатку 14 ст. землі Драгічыншчыны ўвайшлі ў склад Вялікага княства Літоўскага. Падчас Паўночнай вайны нашы мясціны моцна пацярпелі (1700-1721). 3 1795 г. горад Драгічын знаходзіўся ў складзе Расійскай імперыі, уваходзіў у Кобрынскі павет Слонімскай губерні.
У 1905 годзе тут пражывала болыш за 3500 жыхароў. Асноўны занятак — сельская гаспадарка, гандаль, рамяство. Напярэдадні Першай сусветнай вайны ў Драгічыне працавалі 2 маслабойні, завод па ачыстцы мелу, фабрыка саламяных капелюшоў, 7 млыноў.
У Першую сусветную вайну Драгічынскія землі былі акупіраваны войскамі кайзераўскай Германіі. Як толькі фронт наблізіўся да гэтых мясцін, іх пакінула пераважная колькасць насельніцтва. Выязджалі на усход у глыб Расіі. У 1921 г. Драгічынскі павет увайшоў у склад Польшчы. Горад Драгічын быў цэнтрам павета Палескага ваяводства. У верасні 1939 г. Драгічынскія землі ўвайшлі ў склад БССР, а 15 студзеня 1940 г. Указам Вярхоўнага Савета БССР утвораны Драгічынскі раён.
3 25 чэрвеня 1941 года па 17 ліпеня 1944 г. горад быў акупіраваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У гісторыю ўвайшоў ўзор вайсковай доблесці партызан, якія змагаліся на драгічынскай зямлі. Адным з прыкладаў з’яўляецца саракадзённая абарона Дняпроўска-Бугскага канала. 3 1967 года Драгічын атрымаў статус горада. Наша маленькая радзіма мае багатую матэрыяльную і духоўную спадчыну. Нашы далёкія продкі былі выдатнымі майстрамі. Многія збудаванні, узведзеныя іх умелымі рукамі, у добрым стане дайшлі і да нашага часу. Гэта Бездзежская Троіцкая царква, Вавуліцкая царква Раства Багародзіцы, Дзеткавіцкая Пакроўская царква. Помнікам сядзібна-паркавай архітэктуры пачатку 19 ст. з’яўляецца Пярковіцкая сядзіба.
Аграгарадок Закозель Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці вядомы сваімі знакамітымі уладальнікамі з роду Ажэшкаў, якія атрымалі тут землі ў XVIII ст. Род Ажэшкаў быў вядомы ў розныя перыяды гісторыі Беларусі — яго прадстаўнікі займалі важныя дзяржаўныя пасады. Адна з прадстаўніц роду — Эліза Ажэшка (1841–1910), польская пісьменніца, грамадскі дзеяч. Яна выйшла замуж за памешчыка Пятра Ажэшку і пасялілася ў маёнтку Людвінова, што за 10 км ад Закозеля, часта бывала ў Закозелі. У час паўстання 1863–1864 гг. з’яўлялася сувязной атрадаў генерала Р. Траўгута. Пасля падаўлення паўстання маёнтак быў канфіскаваны, Пётр Ажэшка высланы, Эліза Ажэшка вярнулася на радзіму ў Гродна.
Эліза Ажешка (1841-1910) Петр Ажешка (1825-1874)
Капліца-усыпальніца рода Ажэшка
Капліца-усыпальніца роду Ажэшкаў пабудавана ў цэнтры вёскі Закозель на ўзгорку з цэглы па праекце польскага архітэктара Францішка Яшчальда (1808–1873) у 1849 г. Фундатарам з’яўляўся Каліст Нікадзімавіч Ажэшка. Капліца ў Закозелі з’яўляецца адным з найпрыгажэйшых будынкаў у стылі неаготыкі на тэрыторыі нашай краіны. Адзін з рэдкіх помнікаў архітэктуры, які адметны кампазіцыяй, высакаякасным матэрыялам і прафесійнай працай будаўнікоў, вонкавым і ўнутраным дэкорам тонкай насычанасці і складанасці.
Прывабнымі для гасцей і мясцовых жыхароў з’яўляюцца размешчаныя на тэрыторыі раёна музеі. Зацікавіць прыхільнікаў традыцыйнай культуры музей народнай творчасці “Бездежскі фартушок”, калектыў якога ў 2009 быў узнагароджаны спецыяльнай прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за стварэнне ўнікальнай калекцыі аўтэнтычных узораў народнай творчасці, значны ўклад у захаванне і папулярызацыю мясцовых рамёстваў, абрадаў і дыялектаў.У музеі сабрана шырокая калекцыя фартушкоў, характэрных для Бездзежа і яго ваколіц. Цікава адзначыць, што ён з’яўляецца адзіным ў свеце музеем фартушкоў. У 2024 г. музею споўніцца 25 гадоў з моманту заснавання.
На этнаграфічным падвор’і “Каля Плэса” музея “Бездзежскі фартушок” праходзяць раённыя і абласныя святы — народныя святы “Купалле”, “Вадохрышча”, абласное свята-конкурс фальклорнага мастацтва “Таночак”, абласныя пленэры мастакоў Брэстчыны.
У вёсцы Бездзеж стала добрай традыцыяй на першы дзень Пасхі, пасля таго як у царкве адслужаць вялікую вячэрню, праводзіць карагод “Стрылка”. Здаўна лічыцца, што гэты сельскі абрад з’яўляецца своеасаблівым абуджэннем душы пасля строгага перадвелікоднага посту. Таму толькі пасля яго распачыналіся сапраўдныя народныя гулянні з музыкай, вясёлымі песнямі і заліхвацкімі танцамі. У канцы студзеня 2014 года на пасяджэнні Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны вясенні абрадавы карагод “Стрылка” в. Бездзеж трапіў пад ахову дзяржавы і стаў гісторыка-культурнай каштоўнасцю нашай краіны.
Усе, хто цікавіцца гісторыяй Вялікай Айчыннай вайны, могуць наведаць у Драгічыне ваенна-гістарычны музей імя Д.К.Удовікава. У ім сабраны ўнікальныя экспанаты часоў вайны: фатаграфіі, сапраўдныя дакументы, успаміны, ваеннае абмундзіраванне.
Ваенна-гістарычны музей імя Дз.К.Удовікова
У Драгічыне ўжо традыцыйна, пачынаючы з 2001 года, праходзіць штогадовы абласны фестываль праваслаўных духоўных песнапенняў “Пойте Богу нашему, пойте!”.
Тройчы Драгічын станавіўся музычным цэнтрам краіны – у горадзе праходзіў Міжнародны конкурс юных музыкантаў “Палескі агеньчык”. Арганізатар і арт-дырэктар конкурсу, наш славуты зямляк, піяніст і кампазітар Юрый Бліноў. Апошні раз (у 2018 годзе) захапляльнае і насычанае музычнае свята праходзіла з удзелам прадстаўнікоў 14 краін свету. Трэба адзначыць, што гэта добрая справа была распачата нашым таленавітым суайчыннікам на сваёй малой радзіме ў 2014-м годзе і ў далейшым знайшла падтрымку на ўзроўні аблвыканкама, райвыканкама і многіх жыхароў Драгічыншчыны. І хочацца думаць, што мерапрыемства, якое дае магчымасць не толькі пазнаць чароўны свет класічнай музыкі і паслухаць выступленне лепшых выканаўцаў свету, але і адкрыць новыя імёны на небасхіле музычнай культуры, будзе маць дастойны працяг, нягледзячы на заўчасны ўход Юрыя Блінова.
Міжнародны конкурс юных музыкантаў “Палескі агеньчык”
Ю.У. Бліноў (1975-2019) — музыкант, композітор, лаурэат Міжнародных конкурсаў, доктар музычных мастацтваў
У Драгічынскім раёне працягваецца рэалізацыя праекта па стварэнні трансгранічных турыстычных маршрутаў для сплаву на байдарках “Буг аб’ядноўвае нас”. Праект “Буг аб’ядноўвае нас” быў распрацаваны Драгічынскім раённым выканаўчым камітэтам, гміны Драхічына (Рэспубліка Польшча) і Сокальскім раённым саветам (Украіна) у рамках Праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва “Польшча-Беларусь-Украіна 2014-2020”. Яго мэтай з’яўляецца ўзмацненне інтэграцыйных працэсаў у трансгранічным рэгіёне, павышэнне яго сацыяльна-эканамічнага патэнцыялу. Праект мае на ўвазе стварэнне трансгранічнага турыстычнага маршруту для сплаву на байдарках агульнай працягласцю каля 800 км — пачатак ў гміне Драхічын ў водах Заходняга Буга, а ў раёне Брэста раздвойваецца. Адзін яго ўчастак працягваецца па ўкраінскім баку Буга да самага яго вытока ў Сокальскім раёне. Другая частка маршруту пройдзе па тэрыторыі Беларусі — рацэ Мухавец і Дняпроўска-Бугскім канале з фінішам у Драгічынскім раёне.
Дняпроўска-Бугскі канал
У 2018 годзе Драгічынская ДЮСШ адзначыла свой 60-гадовы юбілей і атрымала статус спецыялізаванай дзіцяча-юнацкай школы алімпійскага рэзерва. Выхаванцы школы — гэта Ганна Малышчык, Кацярына Валадкевіч, Анастасія Маслава, Кацярына Гражэўская, Сяргей Літоўчык, Арцём Палоска, Іван Магілянчык і інш.
Анна Малышчык летам 2019 года выіграла ліцэнзію на Алімпійскія гульні ў Токіо (на Алімпіядзе-2016 у Рыо-дэ-Жанейро яна заняла 7-е месца)
На маладзёжным Чэмпіянаце Еўропы у швецкім горадзе Еўле Анастасія Маслава (молат) атрымала “серабро”
Багата Драгічыншчына і на слаўныя імёны яе жыхароў. Многіх ўжо няма з намі. Гэта ветэран Вялікай Айчыннай вайны Дзмітрый Карпавіч Удовікаў, чыё імя носіць музей партызанскай славы і адна з вуліц горада, Сяргей Яўсеевіч Лапа, Уладзімір Паўлавіч Паталятаў, Мікалай Якаўлявіч Галах, Ніна Іванаўна Кузняцова, кавалер ордэна Славы 3-х ступеняў Анатолій Ільіч Зосік і многія іншыя.
Сярод нашых землякоў — контр-адмірал Іван Даміянавіч Снітко (1896-1981), удзельнік Першай сусветнай, Грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў, уражэнец Хомска.
Капітан 1-га рангу Церашчук Мікалай Васільевіч (1955 — вёска Залессе) Лаурэат літаратурнай прэміі Федэральнай службы бяспекі РФ “Залатое пяро граніцы” (2011), у 2012 годзе за значнае садзейнічанне ў прапагандзе дасягненняў Расійскага Флоту узнагароджаны імянным адміральскім корцікам, лаўрэат Федэральнай прэміі “Афіцэры Расіі” (2014). У 2010 годзе ён быў уключаны ў энцыклапедыю “Людзі нашага тысячагоддзя” і узнагароджаны памятным залатым медалём “Чалавек тысячагоддзя”.
Праваслаўнай Царквой адзначаны ордэнам Данііла Маскоўскага III ступені, Міжнароднай дабрачыннай арганізацыяй “Свет Дабра” — ордэнам “Служэнне мастацтву” і інш. Біяграфічныя звесткі пра М.В. Церашчука ўключаны ў выданне “Залатая кніга нацый — наша гісторыя: 2003-2005 гады”, у Пералік імянных пліт і іншых твораў манументальна-дэкаратыўнага мастацтва, устаноўленых у гонар актыўных дзеячаў сучаснасці. На Плошчы герояў Расіі ў Парку мастацтваў “Музеон” у Маскве ўстаноўлена імянная пліта з надпісам: “У гонар грамадзяніна Расіі, патрыёта, міратворца Церашчука Мікалая Васільевіча”.
Нарадзіўся ў вёсцы Ражок генерал-маёр Савецкай Арміі, удзельнік Афганскай вайны Дунец Васілій Васільевіч (1934-1982).
Першы ў Беларусі музей авіяцыйнай тэхнікі пад адкрытым небам быў створаны на базе Цэнтральнага аэраклуба ДТСААФ імя двойчы Героя Савецкага Саюза Сяргея Грыцаўца, дзякуючы вялікаму жаданню і творчай ініцыятыве начальніка аэраклуба, Мачанскага Мікалая Пятровіча (1955 — вёска Белінок Асавецкага сельсавета). Мікалай Пятровіч — лётчык 1-га класа, палкоўнік, узнагароджаны ордэнам Пашаны, ордэнам “За асабістую мужнасць”.
Памочнік Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь — інспектар па Брэсцкай вобласці з 2020 года. Старшыня Камітэта дзяржаўнай бяспекі Рэспублікі Беларусь (2012—2020). Генерал-лейтэнант (2015). Валерый Паўлавіч Вакульчык Нарадзіўся ў аграгарадку Радастава на беларуска-ўкраінскім памежжы.
Канановіч Анатоль Лявонцьевіч (1928-2017), дзяржаўны дзеяч, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. Нарадзіўся Анатоль Лявонцьевіч Канановіч у вёсцы Толкава. Працаваў Анатоль Канановіч і у Госкантролі БССР (1965-74 гг.), затым назначаны першым намеснікам Міністра фінансаў БССР (1974), намеснік начальніка фінансавага аддзела (1977), намеснікам начальніка ўпраўлення Мінскага аблвыканкама (1988).
Многа зрабіў для сваіх землякоў былы міністр аховы здароўя Васілій Іванавіч Жарко. Пры яго ўдзеле Драгічынская цэнтральная бальніца атрымала новае абсталяванне, а таксама было адкрыта новае аддзяленне гемадыяліза. Аднавіліся цэнтральная раённая
бібліятэка, Немяржанская сад-школа.
Немалую дапамогу раёну ў свой час аказаў былы міністр энергетыкі Леў Антонавіч Дубовік.
Сярод нашых знакамітых землякоў — браты Леанід Рыгоравіч і Віктар Рыгоравіч Брычы. Леанід Рыгоравіч ўжо ў другі раз выбраны дэпутатам Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу РБ, а Віктар Рыгоравіч працуе намеснікам дырэктара расійскай кампаніі, якая займаецца будоўляй Астравецкай АЭС.
Ураджэнец вёскі Застаўе Здановіч Уладзімір Мацвеевіч выбіраўся дэпутатам Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь другога (2000г.), трэцяга (2004г.) і чацвертага (2008г.) склікання. Быў намеснікам старшыні і старшынёй Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры, навуцы і навукова-тэхнічным прагрэсе. Прызначаны начальнікам Галоўнага ўпраўлення кадравай палітыкі і арганізацыйна-аналітычнай работы Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Вялікі ўклад у развіццё медыцыны унёс наш зямляк доктар медыцынскіх навук Іван Пятровіч Данілаў, аўтар звыш 400 навуковых друкаваных прац, сярод якіх 6 манаграфій і 14 вынаходніцтваў. Падрыхтаваў 18 кандыдатаў і два доктары медыцынскіх навук.
Родам з Ліпнік Рылюк Аркадзь Феадосьевіч беларускі вучоны ў галіне хірургіі, доктар медыцынскіх навук. Аўтар 3 манаграфій, 4 вынаходстваў, 80 інавацыйных прапаноў, 200 публікацый па розных праблемах аператыўнай хірургіі органаў брушной поласці і таза.
Бездзеж – малая радзіма Івана Пятровіча Пратасевіча (1940–1990), доктара медыцынскіх навук, прафесара, дэкана лячэбнага факультэта Гродзенскага медыцынскага ўніверсітэта (1987–1990).
Юскавец Майсей Калінікавіч (1898–1969), вучоны ў галіне ветэрынарыі, акадэмік НАН Беларусі і Акадэміі сельскагаспадарчых навук Беларусі, заслужаны дзеяч навук Беларусі — ураджэнец вёскі Заверша.
Гордасцю раёна з’яўляюцца вядомыя ў краіне і за яе межамі пісьменнікі і паэты Мікалай Федзюковіч, Мікола Трафімчук, Мікола Панасюк, Уладзімір Сітуха, Васіль Літвінчук, Анатоль Крэйдзіч, Мікалай Сянкевіч, , Петр Пятровіч Барысюк, Дзмітрый Міронавіч Стонаў;
мастакі — Уладзімір Кожух, Пётр Мыслівец, Барыс Асаўцоў, Міхаіл Майбарадзін.
Мастак-эмальер Мікалай Кузьміч — аўтар рэканструкцыі нацыянальнай святыні Беларусі — крыжа Еўфрасіньі Полацкай і сярэбранай ракі нятленных мошчаў прэпадобнай Еўфрасіньі Полацкай, Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь, узнагароджаны Ордэнам Францыска Скарыны, лаурэат прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь “За духоўнае адраджэнне”.
На радзіме Мікалая Кузьміча (Вулька Антопальская) ў лютым 2000 года быў заложаны сквер у гонар Адраджэння Крыжа Прэпадобнай Еўфрасіньі Полацкай і 2000-годдзя Хрысціянства.
У вёсцы Сіманавічы нарадзіўся выдатны вучоны-лінгвіст Фёдар Данілавіч Клімчук (1935-2018), кандыдат філалагічных навук. Ф.Д. Клімчук ў складзе аўтарскага калектыву ўдастоены Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (2000) у галіне гуманітарных і сацыяльных навук за цыкл прац “Лексічны атлас беларускіх народных гаворак” у 5 тамах (1993–1998). Ён быў актыўным дзеячам грамадскага аб’яднання “Заходнепалескае навукова-краязнаўчае таварыства “Загароддзе”, створанага ў 1995 г. Фёдар Данілавіч быў унікальным знаўцам фальклору Беларускага Палесся, ведаў і спяваў амаль тысячу песень. Складаў вершы, напісаў аповесць “Яныс”, якая выйшла асобным выданнем у 2013 г. Напісаныя на традыцыйнай гаворцы жыхароў вёскі Сіманавічы творы ўяўляюць не толькі мастацкую, але і значную навуковую каштоўнасць. Ф. Д. Клімчук працаваў над перакладам “Новага Завету”, бо лічыў, што “мова, на якую перакладзена Біблія, ніколі не знікне, не забудзецца”. Першая частка кнігі “Новый завіт. Пераклад на заходнепалескую гаворку” выйшла ў 2010 г., а цалкам першая і другая – ужо пасля смерці Фёдара Данілавіча – у 2019 г. У Драгічынскай цэнтральнай раённай бібліятэцы, а таксама ў Сіманавічах, адбылася прэзентацыя выдання “Новага Завіту”.
Яшчэ адзін знакаміты наш зямляк — Віктар Ігнатавіч Клімчук (1946), рэжысёр тэатра лялек, заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі — таксама ураджэнец вёскі Сіманавічы Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці.
Уладзімір Андрэевіч Мішчанчук (1946 — Валавель), акцёр тэатра і кіно, педагог, заслужаны артыст БССР, лаўрэат спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь (2012), прэміі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі (2011). Уладзімір Андрэевіч Мішчанчук 33 гады працуе ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, з якіх 5 гадоў быў загадчыкам кафедры майстэрства акцёра і рэжысуры і 28 гадоў — з’яўляецца дэканам тэатральнага факультэта.
Гэта толькі невялікая частка са старонкі гісторыі нашага Драгічынскага раёна. На сённяшні дзень Драгічыншчына — гэта вынік велізарнай працы нашых землякоў і ўсіх тых, хто па розных прычынах аказаўся ў нашых краях, зрадніўся з нашым краем, якія на розных этапах яе няпростага лёсу аддавалі свае сілы, здольнасці і жыццевы вопыт на карысць будучага.
