Васіль Іванавіч Сянкевіч

Васіль Іванавіч Сянкевіч нарадзіўся 19 сакавіка 1959 г. на хутары Паянтрый бліз вёскі Асіпавічы Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці ў сялянскай сям’і. Бацькі працавалі ў калгасе, бацька – трактарыстам, а маці, Алена Міхайлаўна,была перадавой даяркай.З ранняга дзяцінства вучылі сыноў – Мікалая і Васіля –сумленнасці і прыстойнасці, павагі да людзей і любові да роднай зямлі.

Старэйшы брат Мікола з зачараваннем чытаў кнігі, яго захапляла навакольная прырода. У душы вясковага хлопчыка пасяліўся паэт-лірык, ён рана пачаў пісаць вершы. А вось як успамінае пра малодшага брата Васіля яго класны кіраўнік, настаўніца гісторыі, Любоў Мацвееўна Тарасюк: «Васю ў класе ўсе любілі. Ён быў вельмі чулым хлопчыкам, заўсёды гатовым падставіць плячо аднакласнікам. Да таго ж, Вася адрозніваўся добрай памяццю. На ўроках гісторыі ён слова ў слова паўтараў апублікаваныя ў газетах матэрыялы партыйнага з’езду…». Васіль удзельнічаў ва ўсіх мерапрыемствах класа і школы. Любіў мастацкую літаратуру, шмат чытаў, быў эрудыраваным хлопчыкам.

Вася Сянкевіч захапляўся лёгкай атлетыкай, кідаў дыск і штурхаў ядро. Аднойчы на спаборніцтвах у Антопалі яго запрыкмеціў трэнер з рэспубліканскай спартыўнай школы. Бацькі не хацелі адпускаць сына ў сталіцу, але трэнер іх угаварыў.Два гады правёў Васіль ў Мінску. Адчуўшы, што спартсменам яму не стаць, вярнуўся ў сваю вёску Навасёлкі і ў родную Асіпавіцкую школу.

У 1976 г. Васіль Сянкевіч паступіў на філалагічны факультэт Брэсцкага педагагічнага інстытута імя А. С. Пушкіна, які ў 1980 г. закончыўна выдатна.Падчас вучобы напісаў дыпломную працу па лінгвістычнай тэрміналогіі, і дзяржаўная камісія пакінула яго на кафедры ў якасці выкладчыка.

У 1984 г. паступіў у аспірантуру Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Акадэміі навук БССР. В. І. Сянкевіч абараніў кандыдацкую дысертацыю «Категория аценки в белорусском и русском языках» (1987). Малады кандыдат філалагічных навук неўзабаве атрымаў званне дацэнта, з 1992 г. узначаліў кафедру беларускай і рускай моў з методыкай выкладання педагагічнага факультэта Брэсцкага педінстытута.

Навука зачароўвала яго, клікала да адкрыцця новых гарызонтаў. Даследаваў праблемы прагмалінгвістыкі, семантыкі беларускай, польскай і рускай моў. У 1991 г. паступіў у дактарантуру пры Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа, абараніў доктарскую дысертацыю «Семантыка і прагматыка рэферэнцыяльных адносін у беларускай мове» (1996).

Доктар філалагічных навук (1997), член-карэспандэнт Беларускай акадэміі адукацыі (1998)В. І. Сянкевіч свае веды і вопыт перадае студэнтам Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. С. Пушкіна. Заслужыў званне прафесара (2000), стварыў навуковую школу намінатыўнай і функцыянальнай лінгвістыкі, напісаў больш за 80 навуковых прац.

Брат, Мікалай Іванавіч Сянкевіч (1957), працаваў настаўнікам малодшых класаў у школах, старшым выкладчыкам Брэсцкага ўніверсітэта імя А. С. Пушкіна, карэспандэнтам абласной газеты «Народная трыбуна», аўтар артыкулаў па праблемах выхавання малодшых школьнікаў. Мікола Сянкевіч – член Саюза беларускіх пісьменнікаў (2006), выдаў чатыры зборнікі прозы і вершаў, лаўрэат Берасцейскай літаратурнай мядовай прэміі (2016).

Працы В. І. Сянкевіча

1. Теория и практика обучения русскому языку как иностранному и другим лингвистическим дисциплинам в высшей школе : сборник научных статей / Учреждение образования «Брест.гос.техн.ун-т», Учреждение образования «Брест.гос.ун-т им. А.С. Пушкина» ; [редакционная коллегия: Т. Н. Рахуба, З. М. Заика; рецензенты: Е. А. Абрамова, В. И. Сенкевич]. — Брест, 2015. — 103 с.
2. Имяи слово (проблемы семантико-прагматического взаимодействия в славянских языках) : материалы международной научной конференции, 19―20 апреля 2007 года : в 2ч. / под общей редакцией В. И. Сенкевича. — Брест, 2007. —Ч. 1. – 320 с.; Ч. 2. – 320 с.
3. Фонетика и фонология русского языка : учеб.пособие для студ.филол. специальностей учреждений, обеспечивающих получение высш. образования / В.И. Сенкевич ; Учреждение образования «Брест. гос. ун-т им. А. С. Пушкина». — Брест, 2004.— 172 с.
4. Семантыка і прагматыка беларускай мовы / В. І. Сянкевіч ; [навуковы рэдактар А. М. Булыка] ; Брэсцкі дзярж. пед. ін-т імя А. С. Пушкіна. — Брест, 1995. — 213 с.
5. Пачатковая адукацыя і выхаванне: праблемы, пошукі, знаходкі : штогадовы зборнік навуковых прац / Міністэрства адукацыі і навукі Рэспублікі Беларусь, Брэсцкі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. С. Пушкіна, Педагагічны факультэт. — Вып. 3 / [пад рэдакцыяй М. П. Осіпавай, В. І. Сянкевіча, Т. А. Кавальчук]. — Брест, 1996.— 139 с.
6. Семантыка і прагматыка рэферэнцыяльных адносін у беларускай мове : аўтарэферат дысертацыі … доктара філалагічных навук / В. І. Сянкевіч ; АН Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа. — Минск, 1996.— 32 с.
7. Семантыка і прагматыка рэферэнцыяльных адносін у беларускай мове : дысертацыя доктара філалагічнеых навук / В. І. Сянкевіч ; Ін-т мовазнаўства імя Я. Коласа АНБ. — Минск, 1996. — 197 с.
8. Семантыка і прагматыка беларускай мовы / В. І. Сянкевіч ; навук. рэд. А. М. Булыка. – Брэст : БрДПІ імя А. С. Пушкіна, 1995. – 214 с.
9. Категория оценки в белорусском и русском языках (на материале названий лица) : диссертациякандидата филологических наук / Василий Иванович Сенкевич ; АН БССР, Ин-т языкозн. им. Я. Коласа. — Минск, 1987. — 213 с.
10. Категория оценки в белорусском и русском языках :на материале названий лица : автореферат диссертации … кандидата филологических наук / Сенкевич Василий Иванович ; Акад. наук Белорус. ССР, Ин-т языкозн. им. Я. Коласа. — Минск, 1987. — 23 с.
11. Номинативная референция и категоризация: антитеза культуры и искусства / В.И.Сенкевич // Веснік Брэсцкага ўніверсітэта. Серыя 3, Філалогія. Педагогіка. Псіхалогія. 2013. № 1 . С. 18–
12. Не пакiдайце ж мовы нашай беларускай! (Лiнгвафiласофскае эсэ) / В. I. Сянкевiч // Асоба i творчасць Ф. Багушэвiча у прасторы i часе :зб. навук. арт. да 170-годдзя з дня нараджэння Ф. Багушэвіча. Брэст, 2010. С. 148–153.
13. Ступенi далучэння малодшых школьнiкау да лiтаратурнай творчасцi/ В. I. Сянкевiч // Выкарыстанне актыўных метадаў навучання на ўроках мовы i лiтаратурнага чытання. Брест: Альтернатива, 2010. С. 87–91.
14. Лингвистический институционализм / В. И. Сенкевич // Веснiк Брэсцкага унiверсiтэта. Серыя філалагічных навук. 2009. № 2. С. 130–140.
15. Перыфраза як маўленчы прыём інтэрпрэтуючай катэгарызацыі / В. І. Сянкевіч // Веснiк Брэсцкага унiверсiтэта. Серыя філалагічных навук. 2009. № 1. С. 140–148.
16. Мова непаразуменняў / В. I. Сянкевiч // Веснiк Брэсцкага унiверсiтэта. Серыя фiлалагічных навук. 2008. № 2. С. 137–142.
17. Моўная асоба і этнічны тып палешука/ В. І. Сянкевіч // Прыроднае асяроддзе Палесся: асаблівасці і перспектывы развіцця : матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі. Брэст. 16–18 чэрвеня 2004г.: у 2 ч. Брэст, 2004. C. 571–576.

              Літаратура аб жыцці і дзейнасці В. І. Сянкевіча:

1. Сянкевіч Васіль Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. Мінск, 2002. Т. 15. С. 350.
2. Сенкевич Василий Иванович // Республика Беларусь : энциклопедия : в 7 т. Минск, 2008. Т. 6. С. 634.
3. Васіль Іванавіч Сянкевіч //Памяць. Драгічынскі раён: гіст.-дакум. хроніка.Мінск, 1997. С. 436.
4. Сянкевіч Васіль Іванавіч ; Сянкевiч Мiкалай Iванавiч // Прафесарска-выкладчыцкi калектыў Брэсцкага дзяржаўнага ўнiверсiтэта iмя А.С. Пушкiна : бiябiблiяграфiчны даведнiк. 1945–2005. Брэст, 2005. С. 206–
5. Грицук, Н. Прокосы братьев Сенкевичей : [о Василии и Николае Сенкевичах] / Нина Грицук ; фото Ивана Леончика// Драгічынскі веснік. 2015. 12 снежня (№ 97). С. 14.