Cамай вялікай бітвай за ўсе гады партызанскага руху ў зоне Дняпроўска-Бугскага канала была бітва за авалоданне гэтай важнай воднай артэрыяй у лютым-сакавіку 1944 г. Яна ўвайшла ў гісторыю партызанскага руху як партызанскі фронт. Нямецкае камандаванне ставіла сваёй мэтай поўнасцю засцерагчы ад небяспекі рух на чыгунцы і шасэйнай дарозе Брэст-Пінск, аднавіць суднаходства па канале і выйсці з баямі праз партызанскую зону ў раён ракі Прыпяць, каб арганізаваць лінію абароны супраць савецкіх войск, а ў выпадку іх наступлення выкарыстаць канал як натуральную перашкоду, замацавацца на яго паўночным беразе і не дазволіць скарыстацца нашым Дняпроўскай ваеннай флатыліяй.
У выніку паспяховага наступлення ў студзені 1944 г. войск Беларускага і правага флангу 1‑га Украінскага франтоў на ковельска-брэсцкім напрамку лінія фронту да лютага 1944 г. наблізілася да паўднёвых раёнаў Брэсцкай вобласці, дзе да гэтага часу знаходзілася вялікая групоўка партызанскіх сіл, якая ўтрымлівала тэрыторыю паміж ракой Прыпяць і Дняпроўска-Бугскім каналам. Камандаванне групы нямецкіх армій «Цэнтр» асцерагалася злучэння перадавых часцей Чырвонай арміі з партызанамі і выхаду іх да Дняпроўска-Бугскага канала, чыгункі і шашы Лунінец — Брэст і вырашыла ачысціць гэты раён ад партызан, аднавіць паралізаванае партызанамі суднаходства па канале, прадухіліць новыя дыверсіі на камунікацыях і арганізаваць рубяжы абароны на рэках Прыпяць і Стаход. З гэтай мэтай праціўнік пачаў сцягваць у раён Брэст — Кобрын — Пінск вялікія армейскія сілы. Да пачатку лютага гітлераўцы занялі ўсе населеныя пункты, якія прылягалі да канала з поўначы, у т. л. вёскі Селішча, Ляхавічы, Кублік, Белін, Адамова Драгічынскага раёна, Журавок і іншыя населеныя пункты Іванаўскага pаёна, і сталі рыхтавацца да наступлення на в. Дзівін, каб захапіць аэрадром у в. Сварынь Дзівінскага pаёна і знішчыць партызанскія сілы.
Паводле распараджэння Беларускага штаба партызанскага руху ў лютым 1944 г. у паўднёвых раёнах Брэсцкай вобласці для барацьбы з карнікамі была арганізавана часовая групоўка партызанскіх сіл Паўднёвай зоны, якая налічвала каля 6 тыс. партызан. У склад групоўкі ўвайшлі брыгады імя І. В. Сталіна, «За Радзіму» імя А. К. Флегантава, 150‑я імя Ф. М. Языковіча, асобныя партызанскія атрады імя М. А. Шчорса (камандзір В. Ф. Гужэўскі), імя Р. І. Катоўскага; у аператыўнае падпарадкаванне групіроўкі была таксама перададзена брыгада імя В. М. Молатава Пінскага партызанскага злучэння. Агульнае камандаванне партызанскімі сіламі ажыццяўляў упаўнаважаны штаба Брэсцкага партызанскага злучэння маёр П. М. Кавальскі.
Правы фланг абароны (ад с. Любязь Валынскай вобласці да Белаазерскага канала) уздоўж паўднёвага берага Дняпроўска-Бугскага канала ўтрымлівала брыгада імя В. М. Молатава. Справа ад яе ўздоўж канала і ракі Піна абарону трымала Пінская партызанская брыгада. Злева па канале ад в. Башня Іванаўскага раёна да в. Селішча Драгічынскага раёна абарону трымалі брыгады 150‑я імя Ф. М. Языковіча, «За Радзіму» імя А. К. Флегантава, асобныя атрады імя М. А. Шчорса і імя Р. І. Катоўскага. Падыходы да партызанскай абароны з боку Дзівіна ўтрымлівала брыгада імя І. В. Сталіна. Лінія партызанскай абароны на адказных участках 50‑кіламетровага фронту была абсталявана дзотамі, бліндажамі, хадамі зносін.
18 лютага ў Кобрыне, Драгічыне, Іванаве і Пінску выгрузіліся з вайсковых эшалонаў буйныя армейскія часці. 21 лютага варожыя войскі, маючы значную перавагу ў жывой сіле, тэхніцы, адцяснілі лёгкія загараджальныя атрады партызан і дзвюма калонамі з баямі выйшлі на рубеж Дняпроўска-Бугскага канала ў раёне вёсак Зарэчка і Белін. На ўчастку Ляхавічы-Зарэчка-Кублік першай уступіла ў бой з мадзьярскімі падраздзяленнямі рота Г.П. Давыдзюка з атрада імя М.Ц. Шыша. У раёне в. Белін, на тракце Калонія Белін-Мукашын, з дзотаў і траншэй, абсталяваных на паўднёвым баку канала, дружным агнём сустрэлі праціўніка партызаны атрада імя М.I. Калініна. Знішчыўшы пераправы, атрады перакрылі праціўніку шлях цераз канал. Вораг кідаў у бой новыя рэзервы, артылерыю і танкі, рабіў усе спробы, каб прарваць абарону, адкінуць партызан у глыб зоны і завалодаць каналам. Трое сутак не сціхаў бой. Партызаны вытрымалі, вораг не прайшоў. Толькі на ўчастку атрада імя М.Ц. Шыша страты праціўніка склалі 70 чалавек забітымі і 90 параненымі, на рубяжы атрада імя Калініна — 270 забітых і 140 параненых.
Гітлераўцы 21 лютага 1944 г. пры перавазе ў жывой сіле і тэхніцы з боем адцяснілі дробныя загараджальныя атрады партызан, выйшлі на рубеж Дняпроўска-Бугскага канала ў раёне вёсак Зарэчка і Белін Драгічынскага pаёна і павялі наступленне на абарончыя рубяжы брыгады імя В. М. Молатава. Партызаны ўзарвалі пераправы і сустрэлі гітлераўцаў агнём з дзотаў, якія загадзя былі збудаваны на паўднёвым беразе Дняпроўска-Бугскага канала на ўсход ад яго стыку з Белаазерскім каналам. Да зыходу дня пад прыкрыццём артылерыйска-мінамётнага агню праціўнік фарсіраваў канал у раёне вёсак Зарэчка, Ляхавічы і Кублік Драгічынскага раёна і рухаўся ў напрамку в. Хідры Драгічынскага раёна, каб расчляніць абарону брыгады імя В. М. Молатава на 3 часткі і адрэзаць яе ад іншых сіл.
23 лютага, пасля моцнага артылерыйскага абстрэлу, гітлераўцы рушылі ў наступленне і зрабілі спробу фарсіраваць канал і раку Піну бліжэй да Пінска. Баі ўзмацняліся з кожным днём. На зыходзе былі боепрыпасы, і Пінская брыгада, якая трымала тут абарону, вымушана была адысці за Прыпяць, дзе злучылася з часцямі Чырвонай Арміі. На абарончых рубяжах уздоўж Дняпроўска-Бугскага канала стварылася пагражальнае становішча. Прынятымі партызанамі мерамі праціўніка ўдалося спыніць на рубяжы Глінна, Адрыжын. У гэты раён вылучылі атрады 150-й брыгады імя Ф.I.Языковіча. Заняўшы абарону на рубяжы населеных пунктаў Віўнева Чэрвін-Блізніца, партызаны зрабілі завалы і стварылі мінныя палі. Акрамя таго, у раён Адрыжына быў перакінуты моцны атрад імя М.В. Фрунзе брыгады I.В. Сталіна Брэсцкага злучэння. Брыгада імя В.М. Молатава па-ранейшаму трымала абарону на паўднёвым баку Дняпроўска-Бугскага канала ад Зарэчкі да Рагадашч.
У выніку працяглых баёў у партызан канчаліся боепрыпасы. Пінская брыгада не вытрымала націску і вымушана была адступіць, тым самым агаліла правы фланг брыгады імя В. М. Молатава. Апошняй давялося здымаць свае атрады і перакідваць іх у раён в. Адрыжын Іванаўскага раёна. Гітлераўцы 26 лютага занялі вёскі Дольск і Шлапань Валынскай вобласці, в. Махро Іванаўскага раёна. Пінская партызанская брыгада адышла за Прыпяць, злучылася з часцямі Чырвонай арміі і заняла абарону ў раёне вёсак Нобель і Бучын Ровенскай вобласці. Праціўнік фарсіраваў Прыпяць і заняў Любязь, маючы намер злучыцца з гарнізонам г. Камень-Кашырск (цяпер Камень-Кашырскі) Валынскай вобласці. Левы фланг гітлераўцаў выходзіў у тыл партызанскай брыгады імя В. М. Молатава і ствараў пагрозу акружэння.
На працягу трох сутак партызаны брыгады імя В. М. Молатава адбівалі атакі гітлераўцаў. Праціўнік вымушаны быў адступіць і пачаць ствараць абарончыя збудаванні на паўночным беразе канала.
У той жа час атрады і брыгады паўднёвай зоны Брэсцкага злучэння, трымаўшыя абарону ў раёне Дзівіна, пад націскам праціўніка адышлі за Прыпяць; цэнтральная група атрадаў брэсцкіх партызан апынулася ў варожым акружэнні і вяла жорсткія баі па лініі Спорава-Здзітава-Тышкавічы на стыку Бярозаўскага, Драгічынскага і Іванаўскага раёнаў. Брэсцкія партызаны тым самым адцягвалі значныя сілы варожых войск ад Днепра-Буга.
У раёне вёсак Спорава, Здзітава, Тышкавічы грымела артылерыя, хваля за хваляй, скідваючы бомбы, налятала варожая авіяцыя. На пазіцыі партызан ішлі танкі. У цяжкім становішчы апынуліся брыгады «Савецкая Беларусь», імя Д.Т. Гуляева, імя Я.М. Свярдлова. Звыш двух тыдняў яны адбівалі бесперапынныя атакі рэгулярных войск. Камандаванне Брэсцкага злучэння вымушана было зняць свае падраздзяленні з флангаў брыгады імя В.М. Молатава і перакінуць іх у гарачыя месцы баёў сваёй зоны. Брыгада Герасімава засталася адна абараняць Дняпроўска- Бугскі канал. Стварылася пагроза выхаду варожых войск у флангі, якія агаліліся. Партызаны вырашылі ўтрымліваць пазіцыі да апошняй магчымасці. Камандзір М.I.Герасімаў арганізаваў патруліраванне ўздоўж канала. Пачаліся сутычкі з фашыстамі лятучых партызанскіх груп і разведчыкаў. Ноччу падрыўнікі пранікалі ў тыл праціўніка, мініравалі пад’язныя шляхі, сцяжынкі, асобныя ўчасткі мясцовасці. З сакавіка падрыўнікі атрада імя М.І.Калініна Д. Дзёмін і П.Сянчук пусцілі пад адхон варожы эшалон з жывой сілай і тэхнікай, у выніку чаго загінула каля 200 гітлераўцаў. Актыўнасць партызан з’явілася сур’ёзнай перашкодай для ажыццяўлення захопнікамі іх планаў.
У сувязі са становішчам, якое стала больш складаным, паводле загаду маёра П. М. Кавальскага ў раён Дольск — Шлапань былі выведзены 150‑я брыгада імя Ф. М. Языковіча і атрад імя М. В. Фрунзэ брыгады імя І. В. Сталіна. У выніку прынятых мер праціўнік быў спынены на рубяжы вёсак Глінна і Адрыжын Іванаўскага раёна, Грачышча Валынскай вобласці. Было прынята рашэнне ўтрымліваць пазіцыі да апошняй магчымасці, адначасова актывізаваць дзеянні лятучых атрадаў і груп разведкі па тылах ворага. Па ўсёй лініі абароны партызаны рабілі завалы, мінныя палі, ноччу пранікалі ў тыл праціўніка, мініравалі пад’язныя шляхі, участкі мясцовасці. На партызанскіх мінах падарвалася шмат варожых салдат і афіцэраў, павозак, аўтамашын, гармат. Войскі 2‑га Беларускага фронту (160‑я стралковая і 38‑я гвардзейская дывізіі 70‑й арміі) 13 сакавіка перайшлі ў наступленне на 40‑кіламетровым участку Любяшоў — Бораўна. Да 17 сакавіка яны прасунуліся на глыбіню да 60 км і выйшлі на рубеж Турскага канала, дзе былі затрыманы рэзервамі праціўніка, якія туды падаспелі.
17 сакавіка пачалося наступленне акупантаў па ўсёй лініі абароны. Жорсткія баі завязаліся каля в. Зарэчка. У трох месцах праціўніку ўдалося фарсіраваць канал і ўклініцца ў партызанскую абарону. Контратакамі, ударамі з флангу атрады аднавілі становішча. 21-23 сакавіка 1944 г. гітлераўцы выгрузілі на станцыях Нагор’е, Ліпнікі, Снітава, Іванава 113-ю нямецкую дывізію «СС». Да раёна баявых дзеянняў быў падцягнуты 57-ы кавалерыйскі полк уласаўцаў. Яны выйшлі на Дняпроўска-Бугскі канал і, злучыўшыся з часцямі венгерскай дывізіі, увялі ў бой штурмавыя гарматы, шасціствольныя мінамёты, усе свае вайсковыя падраздзяленні. 26 сакавіка баі набылі выключна цяжкі характар. Самыя жорсткія сутычкі разгарнуліся на абарончых участках атрадаў імя С.Г. Лазо ў раёне Глінна-Смольнік, імя М.I. Калініна-на перакрыжаванні дарогі Белін-Дыферэнцыя, імя М.Ц. Шыша — каля в. Зарэчка.
Да апошняга дыхання змагаліся байцы аддзялення В.С. Дзялуна з атрада С.Г. Лазо ў дзоце, які размяшчаўся ў раёне Глінна-Смольнік. Немцы наступалі з боку вёсак Журавок і Глінна. Аддзяленне прыкрывала адыход свайго атрада. Калі пасля ўжо трэцяй атакі гітлераўцаў загінула палавіна яго байцоў, а ў дзоце стала абвальвацца зямля, В.С. Дзялун заявіў: «Адступаць не будзем, адступаць няма куды!». Па дзоту бесперапынна білі гарматы, але той адказваў агнём. Нарэшце дзот замоўк, усе байцы ў ім загінулі…
Аналагічна адбівала атакі праціўніка, забяспечваючы адыход свайго атрада імя М.I. Калініна, аддзяленне П.В. Сенчука ў дзоце на перакрыжаванні дарогі Белін-Дыферэнцыя. 3 дзесяці байцоў у жывых тут засталося толькі двое.
Гарачыя баі ішлі ў наваколлі в.Зарэчка, дзе атаку за атакай праціўніка адбівалі атрады імя М.Ц. Шыша, імя А.В. Суворава і П.П. Паталаха.
Пад націскам пераўзыходзячых сіл праціўніка брыгада імя В.М. Молатава вымушана была адысці на другую, а затым і трэцюю лінію абароны. Да 29 сакавіка гітлераўцам удалося перагрупаваць свае сілы, пад прыкрыццём артылерыйскага і мінамётнага агню яны фарсіравалі канал і пачалі наступленне ў глыбіню партызанскай абароны. Пад канец дня праціўнік выйшаў на лінію Мукашын — возера Лука — Радастава, прыціснуў партызан і часці Чырвонай арміі да Прыпяці. Да 31 сакавіка 1944 г. асноўныя сілы партызан злучыліся з часцямі Чырвонай арміі.
Сорак дзён і начэй трымалі партызаны брыгады абарону на Дняпроўска- Бугскім канале, ператварыўшы яе ў сапраўдны партызанскі фронт.
Лютаўска-сакавіцкія баі пінскіх і брэсцкіх партызан на Дняпроўска- Бугскім канале з’явіліся самымі буйнымі ў пачатку 1944 г. Больш месяца працягваўся няроўны паядынак лясных байцоў з вялікай групоўкай праціўніка. Партызаны не давалі ёй фарсіраваць водны рубеж і выйсці да лініі фронту. Гэта было рэальнай падмогай 70-й і 61-й савецкім арміям, якія вялі тут наступленне.
У Зарэчцы Драгічынскага раёна ў гонар подзвігу беларускіх партызан у 1966 г. пастаўлены помнік.
